Punktem wyjścia dla opracowania numerycznego powinien być podkład satelitarny w postaci zdjęć satelitarnych wykonancych w technice bliskiej podczerwieni oraz w kolorach naturalnych. Zazwyczaj fotografii satelitarnej towarzyszy plik tekstowy, w którym zapisane są współrzędne punktów (narożników) wstawienia obrazu. Dysponując takim obrazem satelitarnym rozpocząć należy pomiar sytuacyjny wszystkich trwale osadzonych w gruncie elementów budowli.
|
|
||
|
|
Plan sytuacyjny szczegółów terenowych – pozostałości budowli antycznych w Ptolemais |
|
Po zmierzeniu odpowiednio dużej liczby punktów można skalibrować fotografię satelitarną, odnajdując na obrazie odpowiadające pomiarowi punkty i wskazując ich nowe współrzędne. Należy też zdecydować się na układ współrzędnych w którym tworzona będzie mapa. Najlepiej wybrać jest układ współrzędnych, z którego najczęściej korzystają branże budowlane w danym regionie, sprawi to że tworzona mapa numeryczna w przyszłości będzie jeszcze bardziej użyteczna (np. jako zastosowanie do budowy dróg i autostrad oraz planowania innych inwestycji w odniesieniu do zabytków archeologicznych).
Po skalibrowaniu fotografii satelitarnej z planem sytuacyjnym umieszcza się jako nową warstwę – mapę wysokościową terenu powstającą w trakcie pomiarów sytuacyjnych lub jako osobny pomiar (np. za pomocą gps).
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
Mapy warstwicowe miasta antycznego wykonane przy pomocy GPS. |
|
Mapa warstwicowa znacznie ułatwia analizę fotografii satelitarnych, a także staje się podstawą pod trójwymiarową wizualizację terenu (DTM – Digital Terrain Model).
|
|
||
|
|
Przestrzenne przedstawienie wyników pomiaru wyskokościowego (DTM – Digital Terrain Model) |
|
Zastosowanie na kolejnym etapie prospekcji geofizycznej pozwoli na prześledzenie ukrytych pod powierzchnią struktur, które następnie przedstawione jako skalibrowane z głównym układem współrzędnych obrazy – znacznie zwiększają wartość modelu pozwalając w przyszłości precyzyjnie lokalizować wykopaliska.
|
|
||
|
|
Fragment stanowiska archeologicznego Ptolemais przebadany geofizycznie dwiema metodami: |
|
|
|
||
|
|
– mapa elektrooporowa |
|
|
|
||
|
|
– mapa magnetyczna |
|
Połączenie powyższych elementów w całość daje możliwość pracy na wielowarstwowej mapie numerycznej. Wzbogacając tę mapę o bazy danych zawierających maksymalnie dużo danych o obiektach widocznych na planie (w tym bazę fotograficzną) uzyskujemy możliwość chronologicznego i funkcjonalnego rozwarstwienia, czyli posegregowania naniesionych na mapę numeryczną struktury. Wielowątkowa mapa numeryczna jest podstawowym – nieinwazyjnym – narzędziem do interpretacji miejskich stanowisk archeologicznych. Dodatkowo zawsze może być uzupełniona szczegółowymi danymi pochodzącymi z badań wykopaliskowych. Mapa numeryczna daje szerego możliwości dalszego jej przetwarzania a także budowania na jej podstawie trójwymiarowych rekonstrukcji architektury.
|
|
||
|
|
Model numeryczny dla opracowania architektury i topografii miasta antycznego |
|
|
Bezpośrednie korzyści wynikające z zastosowania takiego modelu: |
|
|
– |
do celów polowych można korzystać z takiego opracowania drukując dowolnie skalowane plany lub fotoplany (na których znajdzie się wszystko to czego w danym momencie potrzeba). |
|
– |
mapa numeryczna jest gotowym do publikacji produktem, dodatkowo jej kolejne elementy można prezentować razem lub oddzielnie |
|
– |
opracowanie spójnego – jednolitego systemu dla badań nad topografią miasta |
|
– |
tworzenie uniwersalnego środowiska pracy dla zespołu badaczy udostępnianego w błyskawiczny sposób (praca w sieci lan, internet) |
|
– |
możliwość zmian i uzupełnień w dowolnym miejscu opracowania |
|
– |
przywracanie danych poprzez tworzenie kopii zapasowych na poszczególnych etapach pracy |
Wiesław Małkowski