Cykl “Rara et curiosa” ma na celu zaprezentowanie najciekawszych znalezisk odkrytych przez Polską Misję Archeologiczną w Ptolemais.
Rara et curiosa I. Gemma z przedstawieniem Isis lactans
Opis zabytku: gemma z przedstawieniem Izydy karmiącej Harpokratesa
Technika wykonania i materiał: intaglio, jaspis
Datowanie: prawdopodobnie przed poł. III w. n.e.
Miejsce znalezienia: Dom Leukaktiosa
Bibliografia: Anna Sumisławska, Gemma z przedstawieniem Isis lactans znaleziona w Ptolemais w Cyrenajce. Geneza kultu i ikonografii Izydy w świecie rzymskim (praca licencjacka obroniona w IA UW, 2016).
Rara et curiosa II. Knidyjskie naczynie reliefowe ze sceną erotyczną
Opis zabytku: dwa fragmenty patery lub phiale dekorowane motywem symplegmy
Miejsce produkcji: Knidos
Datowanie: koniec I-poł. III w.
Technika wykonania i materiał: odciskane w formie, glina
Miejsce znalezienia: Dom Rzemieślnika
Bibliografia (editio princeps): K. Domżalski, At the crossroads of trade routes: terra sigillata, red slip wares and related fine pottery from the Polish excavations in Ptolemais (2002-2009), w: Ptolemais in Cyrenaica. Studies in memory of Tomasz Mikocki, red. J. Żelazowski, Warsaw 2012, s. 330, pl. 5, 1a-b
Rara et curiosa III. Statuetka barana z głową o dwóch twarzach
Opis zabytku: dwustronna głowa z przedstawieniem Zeusa Amona (na zdjęciu) oraz Libii zwieńczona figurą barana, symbolizująca opiekę Zeusa Amona nad Libią Miejsce produkcji: Cyrenajka Datowanie: I-poł. III w. Miejsce znalezienia: cysterna w perystylu Domu Rzemieślnika Bibliografia: P. Jaworski, On the domestic cult of Zeus Ammon in Roman Cyrenaica: a bronze statuette found in Ptolemais, Libya Antiqua. New Series 15, 2022, s. 129, fig. 15.B; M. Muszyńska, Figural marble and limestone sculptures from the Polish excavations in Ptolemais, w: Ptolemais in Cyrenaica. Studies in memory of Tomasz Mikocki, red. J. Żelazowski, Warsaw 2012, nr kat. 16, s. 305-306
Rara et curiosa IV. Fragment szklanej czarki z inskrypcją
Opis zabytku: płytka czarka dekorowana liśćmi palmy i formułą umieszczoną horyzontalnie pomiędzy podwójnymi liniami: [ΠΙΕ Ζ]ΗCΑΙC Miejsce produkcji: Egipt? Datowanie: 2 poł. IV-pocz. V w. Miejsce znalezienia: Dom Leukaktiosa Bibliografia: R. Kucharczyk, Glass with cut decoration from the House of Leukaktios, w: Ptolemais in Cyrenaica. Studies in memory of Tomasz Mikocki, red. J. Żelazowski, Warsaw 2012, s. 280-283, fig. 6Rara et curiosa V. Heros equitans
Opis zabytku: Relief z przedstawieniem herosa na koniu w towarzystwie biegnącego chłopca i stojącej kobiety trzymającej fiale Miejsce produkcji: Cyrenajka? Datowanie: przed połową III w. n.e. Miejsce znalezienia: Dom Leukaktiosa Bibliografia: M. Muszyńska, Figural marble and limestone sculptures from the Polish excavations in Ptolemais, w: Ptolemais in Cyrenaica. Studies in memory of Tomasz Mikocki, red. J. Żelazowski, Warsaw 2012, nr kat. 2, s. 294-295, 308-311Rara et curiosa VI. Plomba z Zeusem Amonem
Opis zabytku: plomba ze zwróconym w prawo popiersiem Zeusa Amona na awersie, na rewersie stożkowaty guzek z perforacją, dł. 22 mm Miejsce produkcji: Cyrenajka Datowanie: III-IV w. n.e. Miejsce znalezienia: insula E XXI, późnoantyczny dom z pomieszczeniem z apsydą Bibliografia: P. Jaworski, On the domestic cult of Zeus Ammon in Roman Cyrenaica: a bronze statuette found in Ptolemais, Libya Antiqua. New Series 15, 2022, s. 126, fig. 10Rara et curiosa VII. Lampka oliwna z przedstawieniem centaura
Opis zabytku: lampka z przedstawieniem Centaura zwróconego w lewo i ciskającego głaz, lokalne naśladownictwo produktów kreteńskiego warsztatu Gamosa; wym. 11,9 x 8,5 cm Miejsce produkcji: Cyrenajka? Datowanie: II w. n.e. Technika wykonania i materiał: odciśnięta w formie, wypalona glina Bibliografia: M. Jaworska, Oil lamps attributed to the Gamos workshop found in Ptolemais, Cyrenaica, [w:] K. Jakubiak, A. Łajtar (red.), Ex Oriente Lux. Studies in Honour of Jolanta Młynarczyk, Warsaw 2020, nr kat. 4, ss. 413 i 418Rara et curiosa VIII. Sesterc cesarza Balbina
Opis zabytku: awers: popiersie cesarza w wieńcu w prawo, IMP CAES D CAEL BALBINVS AVG; rewers: cesarz stoi w lewo, trzyma gałązkę i parazonium, P M TR P COS II P P (RIC IV.2, 16)
Miejsce produkcji: Rzym
Datowanie: kwiecień-lipiec 238
Technika wykonania i materiał: moneta wybita w mosiądzu
Miejsce znalezienia: skarb monet rzymskich odkryty w Domu Rzemieślnika
Bibliografia: P. Jaworski, A Hoard of Roman Coins from Ptolemais, in: Archeologia a Tolemaide, Giornate di studio in occasione del primo anniversario della morte di Tomasz Mikocki 27-28 maggio 2008, E. Jastrzębowska, M. Niewójt eds., Roma 2009, p. 146-156